De beroepsvereniging VNLOK (Vergunninghoudende Nederlandse Online Kansspelaanbieders) maakt zich ernstig zorgen over de toenemende populariteit van illegale goksites in Nederland. Aanleiding voor deze bezorgdheid is het nieuwste voorjaarsrapport van de Kansspelautoriteit, waarin een zorgwekkende ontwikkeling wordt geschetst: slechts 50% van de Nederlandse gokkers online maakt gebruik van legale aanbieders. De andere helft begeeft zich op de ongereguleerde, en dus risicovolle, zwarte markt.
De kanalisatiegraad daalt
De kanalisatiegraad is het percentage spelers dat kiest voor het legaal gereguleerd aanbod. Dit cijfer daalde in de tweede helft van 2024 naar 50%; in de eerste helft van dat jaar stond dit nog op 58%. Hierdoor komt een belangrijke doelstelling van de legalisering van online kansspelen in het gedrang, namelijk spelers beschermen door hen te begeleiden naar veilige en gereguleerde aanbieders.
Volgens de KSA is de daling deels te verklaren door de strengere regelgeving. Zo mogen spelers maximaal € 700 per maand storten. Jongvolwassenen tussen de 18 en 25 jaar hebben een nog strengere limiet van € 300. Deze maatregelen zijn ingevoerd om spelers te beschermen tegen overmatig gokken, maar hebben jammer genoeg als neveneffect dat spelers uitwijken naar illegale aanbieders waar dergelijke regels niet gelden. Jongeren zijn namelijk altijd op zoek naar een BetereBonus en gratis spins. Dergelijke promoties zijn de ideale manier om kennis te maken met een bepaald platform voordat ze een account aanmaken. Platforms weten dit en stellen alles in het werk om jongeren aan te trekken met gigantische promoties, in de hoop dat ze later een account aanmaken en spelen met echt geld.
Zorgwekkende verschuiving richting zwarte markt
Voormalig VNLOK-voorzitter Helma Lodders maakt zich zorgen over deze verschuiving: “Dat de omzet van de illegale markt zo snel groeit, betekent dat spelers vaker buiten het gereguleerde aanbod hun kans wagen. Ze betalen bovendien vaak met crypto om anoniem en onder de radar te blijven. Dat is een zorgwekkende evolutie omdat deze spelers een groter risico lopen op gokproblemen.”
De cijfers van de Kansspelautoriteit lijken haar gelijk te geven. Hoewel het aantal accounts bij legale aanbieders licht is gestegen, van 1,1 naar 1,19 miljoen, verschuift vooral de groep frequente gokkers naar de zwarte markt. En juist binnen die groep is het risico op gokverslaving het grootst.
Minder verliezen, maar waar blijft het geld?
Positief is dat het aantal spelers dat maandelijks meer dan € 1.000 verliest, fors is gedaald: van 4% naar 1,2%. Ook het gemiddelde verlies per account is gedaald, van € 113 naar € 83 per maand. VNLOK erkent deze ontwikkeling als een succes, maar plaatst tegelijkertijd een belangrijke kanttekening: waar blijft dat verdwenen geld?
Volgens Lodders is het antwoord simpel: “De cijfers geven aan dat deze groep deels is overgestapt naar illegaal aanbod. Hiermee wordt het probleem verplaatst in plaats van opgelost. Monitoring en handhaving moeten daarom meebewegen met het gedrag van de spelers.”
Jongvolwassenen opvallend actief op online goksites
Een ander aandachtspunt is de enorme aanwezigheid van jongvolwassenen op legale goksites. Hoewel zij slechts 9,4% van de volwassen bevolking vormen, zijn zij verantwoordelijk voor 22% van alle actieve accounts; dat is een opvallend hoog aandeel. Hun gemiddelde verlies is met € 42 per maand weliswaar lager dan dat van oudere spelers, maar de populariteit van online gokken onder deze leeftijdsgroep baart VNLOK zorgen.
“Dit laat zien hoe aantrekkelijk online gokken is voor jonge mensen,” zegt Lodders. “VNLOK pleit voor blijvende aandacht voor deze doelgroep en pleit voor scherp toezicht op de impact van de nieuwe regels op jongvolwassenen.”
Nieuwe wetgeving op komst
Ondertussen werkt de Nederlandse overheid aan een herziening van de Wet Kansspelen op Afstand. Deze wet dateert van 2021 en moet dringend aangepast worden aan de hedendaagse realiteit. De vernieuwde wet moet eind 2025 worden voorgelegd aan de Tweede Kamer. Een opvallend voorstel komt van staatssecretaris van Rechtsbescherming Teun Struycken: hij wil de minimumleeftijd voor deelname aan online gokkasten verhogen van 18 naar 21 jaar om jongvolwassenen beter te beschermen tegen risicovolle vormen van gokken.
Hoewel het voorstel op het eerste gezicht een goed idee lijkt, stuit het ook op kritiek vanuit de sector die vreest dat het uitsluiten van jongeren van legale gokplatforms een averechts effect kan hebben. In plaats van hen te beschermen, zou het hen juist kunnen aanzetten om hun weg te zoeken naar het illegale circuit, waar geen toezicht is en de verslavingsrisico’s groter zijn.
VNLOK roept op tot een gezamenlijke aanpak
VNLOK pleit daarom voor een gebalanceerde aanpak, waarbij spelersbescherming centraal blijft staan, maar waarbij ook realistisch gekeken wordt naar het gedrag van gokkers. De organisatie benadrukt dat strengere regels alleen effectief zijn als ze gepaard gaan met doeltreffende controle en betere voorlichting.
“Als we spelers de deur wijzen zonder ze een goed alternatief te bieden, dan zullen ze ergens anders binnengaan; bij aanbieders die zich niets aantrekken van regels of bescherming,” aldus Lodders. “De oplossing ligt in samenwerking tussen de overheid, toezichthouders en legale aanbieders, waarbij we samen werken aan een veilig en aantrekkelijk legaal spelaanbod.”
Nood aan evenwicht
Het recente KSA-rapport maakt duidelijk dat de Nederlandse gokmarkt zich op een kantelpunt bevindt. Aan de ene kant zijn er successen geboekt op het gebied van spelersbescherming, met lagere verliezen en minder extreem gokgedrag; aan de andere kant dreigt juist de illegale markt te profiteren van de strenge regelgeving, waardoor kwetsbare spelers buiten het zicht van toezichthouders vallen.
Voor VNLOK is het glas dus halfvol én halfleeg. De organisatie dringt aan op actie om het vertrouwen van spelers in het gereguleerde aanbod te behouden. Want alleen een aantrekkelijk én veilig legaal alternatief kan voorkomen dat de zwarte markt verder terrein wint.